Tercihlerinizi Şekillendirirken Aklınızda Bulunması Gereken Bazı Kavramlar

Tercih döneminize ve üniversite yaşamınıza ışık tutacak,aklınızda bulunması gereken kavramlardan bazıları.Tercihlerinizi yaparken bu kavramları bilmeniz önemli.Bunları önceden bilirseniz hem yaptığınız üniversite ve bölüm tercihlerine ayna tutar hem de ileride nelerle karşılaşabileceğinizi öğrenmiş olursunuz.

Yatay Geçiş:Kazanılan ve kayıtlı bulunulan yükseköğrenim kurumu ile aynı programları uygulayan başka bir yükseköğretim kurumunun bir fakülte ya da bölümüne geçiş yapmak isteyenlerin eğer gerekli şartları (not ortalaması vb.) sağlayabiliyorlarsa geçiş yapmasına yatay geçiş denir.
Dikey Geçiş:Önlisans bölümlerini bitiren öğrencilerin DGS ile lisans bölümlerinde öğrenimlerine devam etmelerine dikey geçiş denmektedir.
Çift Anadal:İki farklı lisans programının aynı anda yürütülmesidir.Örneğin;bir yükseköğretim kurumunda işletme okurken aynı zamanda psikoloji öğrenimi de görebilirsiniz.Ancak burada önemli olan kendi bölümünüzde not ortalamanızın yüksek olmasıdır.Çünkü burada da seçilme durumu vardır.(Bazı üniversitelerde not ortalamanızın yüksek olması dışında mülakat da devreye girebiliyor.)Çift anadal programını bitirmeniz halinde iki diplomaya sahip oluyorsunuz.

Yan Dal:Lisans programına devam eden öğrencilerin aynı anda başka bir dalda kendilerini geliştirmelerine olanak tanımaktadır.Ancak yan dal çift anadalı bitirince sahip olduğunuz gibi bir diploma değil sertifika sahibi olursunuz.(Kazanmak istediğiniz üniversitenin ÇAP ve Yan Dal imkanlarını da araştırın.)
Fakülte:Bir üniversite içersinde bulunan ayrı bölümlerdir.(Örneğin;Ankara Üniversitesi Mühendislik fakültesi ya da iletişim fakültesi gibi)
Yüksekokul:Belli bir mesleğe dayalı ve ona yönelik eğitim-öğretime ağırlık veren ve bir fakülteye doğrudan bağlı bulunan kurumdur.
Enstitü:Birbiriyle ilişkili bilim dallarından oluşan ve lisansüstü düzeyde eğitim ve öğretim veren yükseköğretim kurumudur.Örneğin;Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü bu üniversitedeki tüm sosyal bilim dallarının lisansüstü eğitim-öğretimini yürütmektedir.
Önlisans:İki yıllık bir eğitim olup burayı bitirenler isterlerse DGS ile lisans programında eğitimlerini sürdürebilirler.Ancak bunu gerçekleştirebilmeleri için iki yıl içersindeki akademik başarı notlarının da yüksek olması gerekmektedir.
Örgün Öğretim:Öğrencilerin eğitim ve öğretim aldıkları süre içersinde ders ve uygulamalara (laboratuar vb.)devam etmek zorunluluklarının olduğu eğitim öğretim türüdür.
İkinci Öğretim:Bazı yükseköğrenim kurumlarında önlisans-lisans programlarında geçerli olan ve normal öğretim ücretinden daha fazla ücret ödenen ve öğrenimin akşam saatlerinde yapıldığı eğitim-öğretim türüdür.
Uzaktan Eğitim:Öğrenci ve öğretmenlerin aynı fiziki ortamlarda bir arada bulunmadığı eğitim türüdür.Ancak bu bu eğitimde sınavlarınızı,uzaktan eğitimi aldığınız yükseköğretim kurumuna bağlı mekanlarda olursunuz.
Bilgisayar Destekli Eğitim:Bilgisayarın eğitim sırasında destek amaçlı kullanılmasıdır.Slaytların önemi büyüktür.
İnternet Destekli Eğitim:Uzaktan eğitimin bir çeşididir.Ders metaryalleri internet sayesinde öğrencilere aktarılmaktadır.Örnek olarak;İstanbul Aydın Üniversitesi ve Sakarya Üniversitesi'nde uygulanan bir sistemdir.
Sanal Sınıf:Uzaktan eğitim programlarında oluşturulan sınıf ya da gruplardır.
E-Lisans:Türkiye'de bu uygulamayı ilk gerçekleştiren kurum Sakarya Üniversitesi'dir.Ön lisans çerçevesinde gerçekleştirmiştir.Sakarya Üniversitesi'nde 2008 yılında bilgisayar ve endüstri mühendisliği ayrıca insan kaynakları yönetimi e-lisans olarak açılmıştır.
Akademik Takvim:Üniversitelerin kayıt yenileme,ders ekleme,bırakma ve akademik konularla ilgili son başvuru tarihleri,sınav bitiş-başlangıç tarihleri duyurulmaktadır.(genellikle okulların internet sitelerinde)
Yaz Okulu:Ders notları okul için yetersiz olan veya okul notlarını yükseltmek isteyen üniversite öğrencilerinin yaz dönemi boyunca katıldıkları yoğunlaştırılmış sınav dönemidir.
Akademik Başarı Bursu:Ösym'nin yayımladığı kılavuz dikkatle incelendiği zaman karşılaşılan önemli kavramlardan biridir.Akademik Başarı Bursu,bir vakıf üniversitesine giriş başarı bursu olmadan yerleşen ve öğrenimini burssuz sürdürmekte olan öğrencilerin,üniversitede okurken genel not ortalamaları esas alınarak yapılan değerlendirme sonucunda başarılı bulunmaları halinde bu öğrencilere karşılıksız verilen burs türüdür.
Tam Burs: Ösym tarafından vakıf üniversitelerine (puanlarına göre) yerleştirilen öğrencilerin öğrenim ücretlerinin tamamının (yüzde yüz) karşılanmasıdır.Giriş başarı bursu da denir.(Burs kesilme şartlarını kazanmak istediğiniz üniversiteden öğrenmelisiniz.İnternet sitelerinden de öğrenilebilir)
Destek Bursu:Vakıf üniversitelerinde yüzde elli burslu olarak yerleştirilmeye hak kazanan öğrenciler destek bursu almış olurlar.(Bu arada bazı vakıf üniversitelerinde yöre indirimi yani üniversitenin belirlediği yerlerde oturma ve eğer o üniversitede okuyan bir kardeşiniz varsa kardeş indirimi gibi avantajlara da sahipsiniz.Eğer düşünecek olursanız bunun için özel koşuları dikkatle okumalısınız.)
Burslar konusunda bir diğer bilmeniz gereken ise %75,%50 ve %25 burs kavramlarının ne olduğudur.%75 burs ile vakıf üniversitesi öğrenim ücretinin %75'ini ödemez,kalan %25'ini ödersiniz.
%50 burs ile öğrenim ücretinin %50 sini ödemez kalan %50'sini ödersiniz.
%25 ile ise öğrenim ücretinin %25'ini ödemez kalan %75'ini ödersiniz.Bunlar da aklınızda bulunsun.
Erasmus Programı:Erasmus Programı Avrupa Birliği'ne üye olmaya aday ülkeler arasında gerçekleşen bir öğrenci değişim programıdır.Yükseköğretim kurumlarının birbirleriyle işbirliği halinde olmalarıyla gerçekleşmektedir.Bu programa başvurmak için öğrencilerin akademik not ortalamalarının 2,5 ve üzeri olması gereklidir.Ayrıca alttan derslerinin bulunmaması ve belli seviyede İngilizce bilgilerinin de olması önemlidir.
Farabi Değişim Programı:Bu program Yükseköğretim Kurumları arasında öğrenci ve öğretim üyesi değişim programıdır.(Eş değer bölümler olduğu zaman farklı fakültelerde de geçerli ve birinci sınıftan sonra) Öğrenci ve öğretim üyeleri bir veya iki yarıyıl süresince bağlı bulundukları kurumların dışında bir yükseköğrenim kurumunda eğitim ve öğretim faalliyetlerine devam etmesi öncelikli ilkedir.Bu uygulama ile iki yarıyıl süresince (yani bir yıl) başka bir yükseköğrenim kurumuna giderek orada okuma hakkına sahip olabiliyorsunuz.Ancak yine genel not ortalamanızın en az 2.0 olması gerekiyor.
Not:Eğer üniversite yaşamınızda Erasmus ve Farabi programlarından yararlanmayı düşünecek olursanız kazanmak istediğiniz üniversitede bu uygulamaların bulunup bulunmadığını şimdiden öğrenmeniz sizin yararınıza olacaktır.
Bologna Süreci:Bologna Süreci,oluşturulması hedeflenen Avrupa Yükseköğretim alanı içersinde yer alan ülke vatandaşlarının, yükseköğrenim görmek ya da çalışmak amacıyla Avrupa'da kolayca dolaşmalarına imkan tanımaktadır.Türkiye'de de bunu uygulayan yükseköğretim kurumları bulunmaktadır.
Fullbright Programı:ABD'de okumak isteyen öğrencilere burs sağlamaktadır.(yüksek lisans-doktora)
Uluslarası Edexel Sertifikası: Ösym'nin yayımladığı kılavuzda özel koşullara dikkat edilecek olunursa karşılaşılan önemli kavramlardan biridir.İngiltere'nin en büyük akademik ve mesleki derece onay kurumudur.Buradan alınan sertifika 100 ülke ve 25.000 okulda geçerli olmaktadır.Türkiye'de bazı üniversitelerce uygulanır.
UOLP-SUNY Cortland:Bu program State University of New York Collage at Cortland ile Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi ingilizce Öğretmenliği arasında yürütülen ortak lisans programıdır.Bu programı bitiren çift diploma almaya hak kazanır.
Formasyon:Akademik olarak eğitici olmak için gereken bilgi ve donanıma sahip olmak için bitirilen lisans öğrenimi sonrası alınan eğitimdir.
Özel Yetenek Sınavı:Üniversitelerin yetenek gerektiren alanlara (resim,iç mimarlık vb.) yönelik başarılı öğrencileri seçmek amacıyla düzenledikleri sınavlardır.Ancak bu sınavlara girmek için YGS'den belirli puanı almış olamak gereklidir.(Bu sınavlara girmek isteyenler tarihlerini üniversitelerin internet sitelerinden öğrenmelidirler)
MTOK:Teknoloji fakülteleridir.Meslek liselerini bitirenler özel puanlarıyla yerleşmektedirler.
Öğrenci Kulüpleri:Üniversitelerce öğrencilerin sosyal,kültürel açıdan gelişimlerine katkıda bulunmak amacıyla açılmaktadır.Bu size ilgi duyduğunuz dalda kendinizi geliştirme imkanı sunar.(Örneğin;Fotoğrafçılık Kulubü,felsefe kulübü,kültür ve edebiyat kulübü,spor kulübü,şiir kulübü,satranç kulübü,matematik kulübü,müzik kulübü,tiyatro kulübü gibi.)Kazanmak istediğiniz üniversitede ilgilendiğiniz alan hakkında daha önce açılıp açılmadığını önceden öğrenin.
Yerleşke:Üniversitenin bulunduğu ve konumlandığı alandır.(kampüs)
Uydu Yerleşke:Bir üniversitenin ya da bir kurumun ana bölgesinden ayrılmış olarak konumlanmış bulunan ve genelde küçük alanda bulunan yerleşkedir.Örneğin;İTÜ Maçka yerleşkesi daha küçük bir alanda konumlandığı için uydu yerleşke özelliği taşır.(Kazanmak istediğiniz üniversitenin kampüslerini önceden ziyaret edin)
UOLP:(Suny Programı):Dikkat edecek olursanız Ösym'nin yayımladığı kılavuzda özel şartlarda geçen önemli kavramlardandır.Bu çift diplomaya yönelik Uluslarası Ortak Lisans Programıdır.Amerika Birleşik Devletleri'ndeki üniversitelerle işbirliği ile Türkiye'deki bazı üniversitelerce gerçekleştirilen (Bilkent,İTÜ,Hacettepe,Anadolu Üniversitesi,İzmir Ekonomi Üniversitesi,Fırat Üniversitesi,ODTÜ vb.)bu programı başarı ile bitirenler iki diploma almaya hak kazanırlar.
MBA:İşletme alanında yüksek lisans anlamına gelmektedir.
Yetkinlik:Genel olarak yetkin olma durumudur.Örneğin;ön lisansı bitirenler ön yetkinlik,yüksek lisansı bitirenler üst yetkinlik unvanına sahip olur.
Sınavsız Geçiş:Özellikle meslek liselerinde eğitim alan öğrencilerin eğitimlerini aldıkları bölümün üniversite düzeyindeki meslek yüksek okuluna denk gelen alanlara ortaöğretim not ortalamalarının da göz önünde tutularak sınavsız geçmeleridir.
SAT(Scholastic Aptitude Test):Amerika'da öğrenim almak isteyen öğrencilerin girmek zorunda oldukları sınavdır.YGS-LYS benzeridir.
ÜDS:Üniversitelerarası Kurul Yabancı Dil Sınavıdır.Ancak bu sınava lisans eğitiminin son veya bir önceki sınıfında başvurulabiliniyor.
Doktora:Bir lisans ve yüksek lisans programını bitirince o bilim dalında sınav ve bilimsel bir eserle erişilen derecedir.
ALES:Akademik personel ve lisansüstü (yani lisans bitirilince girilen) giriş sınavıdır.Bu sınav ile yüksek lisans yapma hakkına sahip olunuyor.
YÇS:Yurtdışında çalışanların çocukları için yükseköğretime geçiş sınavıdır.
TUS:Tıp fakültesini bitirenlerin girdiği tıpta uzmanlık sınavıdır.
YDUS:Tıp öğrenimini bitirenler için tıpta yan dal uzmanlık eğitimi giriş sınavıdır.