Tümleçler Konu Anlatımı
Cümlede önemli yeri bulunan tümleçleri şöyle sıralayabiliriz...
A)ZARF TÜMLECİ
B)DOLAYLI TÜMLEÇ
C)EDAT TÜMLECİ
Şimdi tümleçleri tek tek açıklayalım:
A)ZARF TÜMLEÇ:
Yüklemi yer yön sebep miktar durum ve zaman bildirerek açıklayan unsurdur.Zarf tümlecini bulmak için yükleme, nasıl, niçin,neden,ne kadar,ne zaman,kim tarafından ne tarafından sorular sorulur.
ÖR:
Annesi çocuğun yüzüne kızgınca baktı.
Burada "kızgınca" yükleme (baktı fiiline) sorulan nasıl sorusuna cevap verdiği için zarf tümlecidir.
Uçağımız saat dörtte kalkacakmış.
Yükleme sorulan ne zaman (ne zaman kalkacak?) sorusunun cevabı "saat dörtte" zarf tümlecidir.
B)DOLAYLI TÜMLEÇ:
Yönelme,bulunma ve çıkma bildirerek cümlenin anlamını tamamlayan unsura denir.
Yükleme sorulan -neye,-kime,-neyde-kimde,-neyden,-kimden ,-nereden,-kimden sorularının cevapları dolaylı tümleçtir.
ÖR:
Çocukların sesi sokağın başından duyuluyordu.
Yükleme sorulan -nereden sorusuna verilen cevap dolaylı tümleci veriyor.Yani "sokağın başından".
Başımızın üzerinden yorgun bulutlar geçiyordu.
Nereden sorusuna cevap dolaylı tümleci verir.yani "başımızın üzerinden".
Kitaplarım evde kalmış.
Nerede kalmış? sorusuna cevap verir.Yani "evde" dolaylı tümleçtir.
Çocuk annesine koştu.
kime koştu? sorusunun cevabı dolaylı tümleçtir.Yani "annesine" dolaylı tümleçtir.
C)EDAT TÜMLECİ:
Yükleme neyle sorusunu sorunca verilen cevap edat tümlecidir.Yani"otobüsle"
Tabakları elinin tersiyle itti.
Yükleme sorulan neyle sorusuna verilen cevap edat tümlecidir.Yani "elinin tersiyle"
Ortaköy'e arkadaşımla gittim.
Yükleme sorulan kiminle sorusuna verilen cevap edat tümlecini verir.Yani "arkadaşımla"
A)ZARF TÜMLECİ
B)DOLAYLI TÜMLEÇ
C)EDAT TÜMLECİ
Şimdi tümleçleri tek tek açıklayalım:
A)ZARF TÜMLEÇ:
Yüklemi yer yön sebep miktar durum ve zaman bildirerek açıklayan unsurdur.Zarf tümlecini bulmak için yükleme, nasıl, niçin,neden,ne kadar,ne zaman,kim tarafından ne tarafından sorular sorulur.
ÖR:
Annesi çocuğun yüzüne kızgınca baktı.
Burada "kızgınca" yükleme (baktı fiiline) sorulan nasıl sorusuna cevap verdiği için zarf tümlecidir.
Uçağımız saat dörtte kalkacakmış.
Yükleme sorulan ne zaman (ne zaman kalkacak?) sorusunun cevabı "saat dörtte" zarf tümlecidir.
B)DOLAYLI TÜMLEÇ:
Yönelme,bulunma ve çıkma bildirerek cümlenin anlamını tamamlayan unsura denir.
Yükleme sorulan -neye,-kime,-neyde-kimde,-neyden,-kimden ,-nereden,-kimden sorularının cevapları dolaylı tümleçtir.
ÖR:
Çocukların sesi sokağın başından duyuluyordu.
Yükleme sorulan -nereden sorusuna verilen cevap dolaylı tümleci veriyor.Yani "sokağın başından".
Başımızın üzerinden yorgun bulutlar geçiyordu.
Nereden sorusuna cevap dolaylı tümleci verir.yani "başımızın üzerinden".
Kitaplarım evde kalmış.
Nerede kalmış? sorusuna cevap verir.Yani "evde" dolaylı tümleçtir.
Çocuk annesine koştu.
kime koştu? sorusunun cevabı dolaylı tümleçtir.Yani "annesine" dolaylı tümleçtir.
C)EDAT TÜMLECİ:
Cümlede yüklemin anlamını amaç, araç, birliktelik, özgülük, karşılaştırma gibi yönlerden tamamlayan ve “ile, için, gibi, kadar, karşı” gibi edatlarla oluşturulmuş sözcük ve sözcük gruplarına “edat(ilgeç) tümleci” denir.
Edat(ilgeç) tümleci, yükleme sorulan “neyle, kiminle, niçin, kime göre, neye göre, kime karşı, neye karşı… ” gibi sorularla bulunur.
ÖR:
Okula otobüsle gidecekmiş.Yükleme neyle sorusunu sorunca verilen cevap edat tümlecidir.Yani"otobüsle"
Tabakları elinin tersiyle itti.
Yükleme sorulan neyle sorusuna verilen cevap edat tümlecidir.Yani "elinin tersiyle"
Ortaköy'e arkadaşımla gittim.
Yükleme sorulan kiminle sorusuna verilen cevap edat tümlecini verir.Yani "arkadaşımla"
Hiç yorum yok