Yüksek ve Alçak Basınç

Alçak Basınç (Siklon):

Ağırlığı azalan hava yükselir ve basıncın düşmesine yol açar.Yükselen hava soğur,havadaki su buharı
yoğunlaşır ve yağış ihtimali artar. Alçak basınç alanlarında hava hareketi çevreden merkeze doğrudur.

• KYK’de sağa, GYK’de sola saparlar.
• Yükselici hava hareketleri görülür.
• Hava genellikle kapalı, bulutlu veya yağışlıdır.
• Çevreden rüzgar alır.

Yüksek Basınç (Antisiklon):

Ağırlığı artan hava yeryüzüne doğru alçalarak basıncın yükselmesine yol açar. Alçalan hava
ısındığından yağış ihtimali düşer, bulut varsa dağılır ve hava güneşli olur. Yüksek basınç alanlarında hava
hareketi merkezden çevreye doğrudur. KYK’de sağa, GYK’de sola saparlar.

• Alçalıcı hava hareketleri görülür.
• Hava genelde açıktır.
• Çevresine rüzgar gönderir.

YERYÜZÜNDEKİ SÜREKLİ BASINÇ MERKEZLERİ

1- TERMİK OLUŞUMLU BASINÇ KUŞAKLARI:

Oluşum nedeni enlem etkisiyle ortaya çıkan sıcaklıktır.
Ekvator ve kutuplarda yer alır.
a) Termik Alçak Basınç Kuşağı: Ekvator çevresi yıl boyunca sıcaktır. Isınan hava yükselir, genleşir, seyrelir ve hafifler.Bu nedenle Ekvator’da sürekli termik alçak basınç kuşağı oluşmuştur.

b) Termik Yüksek Basınç Kuşağı: Kutuplar çevresi yıl boyunca soğuktur. Soğuyan hava ağırlaşır, alçalır, sıkışır,yoğunluğu artar. Bu nedenle kutuplar çevresinde sürekli termik yüksek basınç kuşağı oluşmuştur.



2- DİNAMİK OLUŞUMLU BASINÇ KUŞAKLARI:

Oluşum nedeni Dünya’nın günlük hareketi sonucu sürekli rüzgarların sapmaya uğramasıdır. 30˚ ve 60˚ enlemleri çevresinde yer alır.

a) Dinamik Yüksek Basınç Merkezi: Ekvatordan kutuplara doğru esen üst alizeler, Dünya’nın günlük hareketinin etkisiyle saparak 30˚ enlemlerine yığılır. Burada havanın sıkışmasına, yoğunluğun artmasına yol açar. Böylece 30˚enlemleri çevresinde dinamik yüksek basınç merkezi oluşur.

NOT:Alçalıcı hava hareketleri havanın ısınmasına, kuraklaşmasına ve nem açığının artmasına neden olur. Bu yüzden 30 derece enlemleri çevresindeki karalar üzerinde çöller oluşur.

 b) Dinamik Alçak Basınç Merkezi: Kutup rüzgarları ve Batı rüzgarları 60 derece enlemleri çevresinde karşılaşarak cephe oluşturur. Dünya’nın günlük hareketinin etkisiyle bu rüzgarlar birbirlerinin yukarı doğru iterler. Yükselen hava seyrelir, yoğunluğu azalır, hafifler ve geride alçak basınç alanı oluşur.

NOT:Dünya kendi ekseni etrafında dönmeseydi, sürekli rüzgarlar sapmaya uğramazdı. Bu durumda dinamik basınç merkezleri oluşmazdı. Yeryüzünde sadece termik basınç kuşakları görülürdü.